سیمای خداوند در کتاب مقدّس چگونه است؟

نام اعظم خدای یهودیان، یهوه» است که نباید بدون جهت نامش را برزبان راند. او خالق آسمانها و زمین و مافیهاست که در شش روز کار آفرینش را به پایان رساند و در روز هفتم به استراحت پرداخت.

یهوه، خدائی است غیور که هیچ گناهی مانند پرستش خدایان دیگر، خشم او را برنمی ­انگیزد. وقتی خشمگین می­شود چهره­ ای بی­رحم دارد و تا چندین نسل فرد گنهکار را مجازات می­کند. اما در عین حال بخشنده و مهربان است و هنگامی که بر سر مهر می­ آید تا چندین نسل فرد مورد رحمت را برکت می­دهد.

یهوه نسبت به اجرای احکامی که بر قوم خود فرض کرده است بسیار سختگیر است و هر کس احکام او را نقض کند باید به شدیدترین وجه مجازات شود و یکی از مجازات­هائی را که بسیار دوست دارد سنگسار و یا راندن فرد از قوم و قبیله است.

احکام وی نیز ظرافت­ها و ریزه­کاری­های خارق العاده­ای دارد و او مصرّ است که این احکام با همه ظرایفش توسط بندگانش رعایت شود. یهوه گاه در قالب فردی انسانی متجسّد می­شود به طوری که با بنده­اش یعقوب کُشتی می­گیرد و یا اینکه در هیأت ابری پیشاپیش قوم خود می­خرامد. او با بنده­اش موسی در کوه طور سخن می­گوید، اما وی را نمی­توان رؤیت کرد زیرا پرتو جلالش را آدمیان تاب نمی­آورند.

یهوه از قربانی کردن حیوانات حلال­گوشت بسیار لذت می­برد و بویژه از قربانی سوختنی که رائحه دل­انگیزی دارد، بسیار خشنود می­شود و قهر خود را به مهر تبدیل می­کند. او انواع قربانی­ها را برای بندگانش وضع می­کند به طوری که افزون بر قربانی­های روزانه و نیازهای فردی، در جشن­ها و عیدها نیز لازم است قربانی­هائی تقدیم وی شود. در اغلب این قربانی­ها به وجود آتش نیاز  است که برّه قربانی باید کاملاً در آتش سوخته شود.

یکی از محقّقان دین یهود در مورد چهره قهرآمیز یهوه تا آنجا پیش رفته است که او را چنین معرفی می­کند: یهوه، خدای جبّار و قهّار، متعصّب، حسود، خودخواه، منتقم، مکّارتر از مکرکنندگان، کینه­جوئی که گناه پدر را بر ده ­ها نسلِ بعد منتقل می­کند، خشمگین و بی­رحم و جبّاری که گناهکاران و نافرمانان را در آتش غضب خود می­سوزاند. اوست که دستور می­دهد اسرائیلیان را چون مرغ بریان به سیخ کشند و در مقابل خورشید سوزان کباب کنند. خطاکاران را سنگسار کنند و به خاطر کوچکترین خطائی زن و بچه و احشام و حتی سگ و گربه آنان را آتش زنند.»[1]

این تصویر از یهوه البته اغراق ­آمیز است، او گرچه براساس مندراجات کتاب مقدس می­تواند چهره­ای تا همین اندازه خشن داشته باشد، اما او ویژگی­های دیگری نیز دارد که تا اندازه­ای سیمای او را تلطیف می­کند. یهوه همچنان که از نافرمانی بندگانش به خشم می­آید، اما در مقابل اطاعت آنان نیز بخشنده و مهربان می­شود. در مزامیر و نیز صحف انبیاء، آیات فراوانی از رابطه لطیف و مهرورزانه بین یهوه و بندگانش یافت می­شود و بر این نکته بسیار تأکید شده است که رحمت او تا ابدالاباد است.[2]

یهوه را همچنان خدای قوم یهود یا بنی­اسرائیل معرفی کرده­اند. از برخی آیه­ های کتاب مقدس چنین استنباط می­شود که گوئی یهوه خدای بنی اسرائیل و خدائی در بین خدایان دیگر است که همواره تلاش می­کند تا قدرتش را به رُخ آنان بکشد، اما تمامیّت کتاب مقدس چنین قضاوتی را توجیه نمی­کند، زیرا در آیات بسیاری یهوه به عنوان آفریننده آسمانها و زمین و حاکم بر سرنوشت کلّ جهان و همۀ انسانها معرّفی شده است.[3]